ธรรมนูญสุขภาพตำบลท่าวังตาล

วันอาทิตย์ที่ 12 ธันวาคม 53  13.30 น.


             มีโอกาสได้ไปร่วมสังเกตการณ์การดำเนินการจัดทำสมัชชาสุขภาพเพื่อนำไปสู่ธรรมนูญสุขภาพของตำบลท่าวังตาลมีเจ้าอาวาสวัดบวกครกเหนือเป็นเจ้าภาพ ได้ยินว่ามีการพูดคุยกันเรื่องวิทยุชุมชนกันมาตั้งแต่ภาคเช้าแล้ว บ่ายเลยเข้าร่วมสมัชชาสุขภาพต่อ มีหลายภาคส่วนของตำบลเช่น ดีเจวิทยุชุมชน ประธาน อสม. อสม.องค์กรส่วนท้องถิ่น กลุ่มต่างๆหลายกลุ่มโดยเฉพาะกลุ่มที่จัดตั้งเพื่อสวัสดิการของสังคมท่าวังตาล (ต้องขออภัยที่เอ่ยนามมาไม่หมด) แต่ก็คุ้นหน้าคุ้นตาดี  นอกจากส่วนของสังคมแล้วก็มีส่วนของหน่วยงานรัฐ ได้แก่ หน่วยงานด้านสุขภาพ(แน่นอนค่ะ...เพราะงานนี้เป็นเรื่องสุขภาพนี่คะ) มีคุณหมอจรัส สิงห์แก้ว ผอก.โรงพยาบาลสารภีเป็นหลัก คุณนภาพร มูลมั่ง สาธารณสุขอำเภอสารภี คุณสุภาพ ผอก.รพสต.ท่าวังตาล และที่ขาดไม่ได้คือ ส่วนของวิชาการ งานนี้มาเพียบเลยค่ะ ทั้งอาจารย์คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มหาวิทยาลัยพายัพ วพบ.พระบรมราชชนนีเชียงใหม่ ที่สำคัญคือ ดร.วันทนีย์ ชวพงษ์ และอาจารย์สุทธิพงษ์ วสุโสภาผล ที่เป็น Moderator โดยอาจารย์สุทธิพงษ์ ได้กรุณาเลคเช่อร์เกี่ยวกับสมัชชาสุขภาพ เครื่องมือสร้างนโยบายสาธารณะเพื่อสุขภาพแบบมีส่วนร่วม ข้าเจ้าก็นั่งฟังอย่างตั้งอกตั้งใจเพราะเป็นเรื่องใหม่ของพยาบาล ปกติข้าเจ้าไม่ค่อยอยากฟังอะไรที่ยากๆหรอกค่ะ แถมไม่ค่อยเกี่ยวข้องกับพยาบาลเท่าไหร่ แต่ตอนนี้ต้องมานั่งเรียนรู้ไปกับชุมชน เลยเกิดความรู้สึกว่า โลกนี้ช่างกว้างใหญ่ไพศาลยิ่งนัก เราเป็นเพียงตัวตนเล็กๆที่เป็นส่วนประกอบหนึ่งของโลกเท่านั้นเอง ยิ่งค้นหายิ่งน่าสนใจ ที่สำคัญช่วยลดอัตตาตนเองที่คิดว่าเราเป็นคุณแม่รู้ดีได้เป็นอย่างดี เพราะชุมชนเขารู้ตัวของเขาเองได้ดียิ่งกว่า 
            วกกลับมาเรื่องสมัชชาดีกว่านะคะ หลังจากที่อาจารย์สุทธิพงษ์ได้บรรยาย ก็มาdiscuss กันว่าจะเริ่มต้นอย่างไร อาจารย์บอกว่า ตำบลมีทุนเดิมของตนเองเพียงแต่ต้องการการเชื่อมโยงและขยายผลเรียกว่าเป็นแก่น มีการเคลื่อนไหวอยู่ตลอด โดยมีหน่วยงานต่างๆที่สนับสนุนอยู่วงนอก ระบบนโยบายสาธารณะของท่าวังตาลเริ่มต้นมาจากสวัสดิการของชุมชน ที่เป็น normal interest ที่คนท่าวังตาลเห็นพ้องต้องกันว่า "เอาโตย" มีการเปลี่ยนแปลงฐานคิดของชุมชนที่หมุนไปเรื่อยๆ มีการพูดคุยกันเรื่อยๆ ซึ่งเป็นการสอบทวนแล้วนำไปปฏิบัติโดยตัวชุมชนเองเป็นผู้กำหนดทิศทางว่าจะไปทางไหน จึงจะเป็นนโยบายของสาธารณะ ไม่ใช่นโยบายเพื่อสาธารณะที่จัดทำโดยรัฐ สรุปคร่าวๆตามผังดังนี้ (คุณรุ่ง สุริยาเป็นคนสรุปค่ะ มิใช่ข้าเจ้า อิอิ)

             จากที่ discuss กัน เปิดใจพูดกันเรื่องแรงบันดาลใจที่จะทำนโยบายสาธารณะทั้งของ ผอ.โรงพยาบาลสารภี ทั้งอสม. ที่มีแนวคิดและความต้องการด้านสุขภาพเพื่อจูนคลื่นให้ตรงกัน เช่น ข้อมูลคืนกลับสู่ชุมชน เพื่อสร้างความตระหนกและตระหนัก อาจารย์สุทธิพงษ์ได้เสนอว่า น่าจะพูดจุดประเด็นให้กระแทกใจเพื่อการเปลี่ยนแปลง เป็นจุดหักมุม  แล้วจะมีการขับเคลื่อนเพื่อให้มีข้อตกลงสาธารณะเพื่อสุขภาพได้อย่างไร ผอ.โรงพยาบาลสารภีได้เสนอว่า แต่ละตำบลของอำเภอสารภีได้มีประสบการณ์ทำธรรมนูญสุขภาพมาบ้างแล้ว เช่น ตำบลดอนแก้ว ขัวมุง ฯ และมองว่าทั้ง 12 ตำบล สามารถทำได้เกิน 80% น่าจะจัดทำทั้งอำเภอเพราะท่านต้องดูแลสุขภาพทั้งอำเภออยู่แล้ว ไปๆมาๆผอ.โรงพยาบาลสารภีขยับจากการทำธรรมนูญสุขภาพของตำบลขยายไปทั้งอำเภอแล้วเจ้าค่ะ...
            อาจารย์สุทธิพงษ์ได้สรุปว่า สิ่งที่ต้องมีเบื้องต้นก็คือ
  1. มีเรื่องเล่าเร้าพลัง
  2. เชื่อมโยงกลไก คน เงิน งาน ประเด็น
  3. มีข้อตกลงสาธารณะเพื่อสุขภาพร่วมกันทุกตำบล
  4. ต้องมีกระบวนการร่วม (ออกแบบที่ดี) ทำซ้ำๆ
              ผอ.โรงพยาบาลสารภีได้เสนอใช้วัดบวกครกเหนือเป็นสถานที่หลักในการประชุม พูดจาปรีกษาหารือ ส่วนแกนนำค่อยขยายเพิ่มว่าจะมีใครเข้ามาช่วยโดยสมัครใจ
วิชาการ: แกนหลักเป็นคณะพยาบาลศาสตร์ มช. แกนร่วมคือ  มหาวิทยาลัยพายัพ วพบ.พระบรมราชชนนีเชียงใหม่ และอื่นๆ
หน่วยงานภาครัฐ : รพ. สสอ.  อปท.ในตำบล 
ภาคประชาสังคม : อสม. ผู้นำชุมชน ผู้สูงอายุ ฯลฯ
   ผอ.โรงพยาบาลสารภีรับเป็นสำนักเลขาฯ ในระยะแรก มี ดร.ฐาวรี เป็นผู้ดำเนินการในตำแหน่งเลขาฯ (งานเข้าแล้ว น้องอ้วน...ได้บุญนะคะ ทำไปเถอะน้าาา) ออกแบบทำให้เกิดกระบวนการคุยกันและได้คิดกันไปเรื่อยๆ มีการสะสม แล้วผลลัพธ์เป็นอย่างไรค่อยประเมินนะคะ ให้สุกงอมด้วยตัวมันเอง ต่อยอดไปเรื่อยๆ
      กำหนดคุยกันครั้งแรกที่วัดบวกครกเหนือวันเสาร์ที่ 29  มกราคม 2554 เวลา 9.00 น. ไปเรื่อยๆ เพื่อการพูดอย่างปราณีต เจ้าอาวาสจะเลี้ยงขนมจีน ผอ.จรัสจะร่วมเป็นเจ้าภาพด้วยคร้า... ท่านอ้วนเจ้าอาวาสจะออกหนังสือเชิญ "แก๋นอื่น" ให้นะคะ โดยมีเนื้อหา มี story telling สัก 3 เรื่อง (อสม.ปริม : เศร้า กินใจ, เคียดแค้นชิงชัง,ตื่นเต้น ) มีการนำเสนอผลการศึกษาที่ทำมาแล้ว ทุนทางสังคม หรือให้ตำบลที่มีนโยบายสาธารณะมาแล้วให้มาเล่าเรื่อง แล้วสุดท้ายยกระดับให้เป็นข้อตกลง จะทำอะไรต่อ อย่างไร
     
      แล้วพบกันนะคะ.....อย่าลืมติดตาม  งานนี้มีลุ้น!!!!!!